Nowe zasady Kodeksu Pracy w 2026 roku: Rewolucja w liczeniu stażu i uprawnieniach
Od stycznia 2026 roku wejdą w życie największe od dekady zmiany w Kodeksie pracy. Nowe zasady stażu pracy 2026 mają na celu wyrównanie szans między różnymi formami zatrudnienia. Ustawa-rozszerza-staż pracy, dostosowując prawo do współczesnych realiów. Na przykład, samozatrudniony przechodzący na etat zyska nowe uprawnienia. Rząd zapowiada istotne zmiany, które wpłyną na wszystkich pracowników. Nowelizacja Kodeksu Pracy dąży do uaktualnienia przepisów. Zapewnia także lepszą ochronę pracownikom w Polsce. Projekt zmian opublikowano 18 września 2025 roku. Nowe regulacje mają wejść w życie z początkiem 2026 roku. Będą miały szerokie konsekwencje dla rynku pracy. Pracodawcy muszą dostosować swoje systemy kadrowe.
Rozszerzona definicja stażu pracy to kluczowy element nowelizacji. Zmiany w Kodeksie Pracy 2026 obejmą wiele dotychczas pomijanych okresów. Do stażu zawodowego będzie można zaliczyć umowy zlecenia. Wliczy się także prowadzenie działalności gospodarczej. Umożliwia to także wliczenie pracy za granicą, jeśli opłacano składki. Nowe przepisy dotyczą wszystkich osób aktywnych zawodowo. Chodzi o osoby pracujące po 1999 roku. Nie ma znaczenia forma ich wcześniejszego zatrudnienia. Zmiany te mają na celu kompleksowe ujęcie doświadczenia zawodowego. Nowy Art. 302¹ Kodeksu pracy wprowadza katalog okresów. Będą one wliczane do stażu pracy. To istotne dla wielu grup zawodowych. Są to studenci dorabiający na zleceniu. To także kobiety, które zawieszały działalność na czas opieki nad dzieckiem.
Kluczową rolę w procesie potwierdzania stażu odegra ZUS. Każdy okres musi być potwierdzony zaświadczeniem z ZUS. Zaświadczenie ZUS staż pracy jest niezbędne do uwzględnienia tych okresów. ZUS przygotowuje nowe formularze. Będą one dostępne w systemie PUE ZUS (eZUS). Pracownik-składa-wniosek do ZUS. Powinien to zrobić po 1 stycznia 2026 roku. Wniosek złożysz wyłącznie elektronicznie. ZUS-wydaje-zaświadczenia w formie elektronicznej. Następnie przekażesz je pracodawcy. Na przykład, student dorabiający na zleceniu będzie musiał uzyskać takie potwierdzenie. Pracownicy mają 24 miesiące na złożenie wniosku. Termin upływa z końcem 2027 roku. Po tym czasie nieudokumentowane okresy nie będą wliczane. ZUS spodziewa się fali wniosków. Szacuje się, że 3–4 miliony osób wystąpi o potwierdzenie okresów.
Oto 5 korzyści z rozszerzenia stażu pracy:
- Zwiększ swoją liczbę dni urlopu wypoczynkowego.
- Wydłuż okres wypowiedzenia umowy o pracę.
- Otrzymuj wyższe odprawy w przypadku zwolnienia.
- Zyskaj prawo do nagród jubileuszowych wcześniej.
- Wzmocnij swoje uprawnienia pracownicze 2026 w firmie.
Harmonogram wdrożenia zmian w Kodeksie Pracy 2026
| Etap | Data | Uwagi |
|---|---|---|
| Publikacja ustawy | 26 września 2025 | Ustawa z Dz.U. 2025 poz. 1423. |
| Wejście w życie | 1 stycznia 2026 | Nowe zasady liczenia stażu. |
| Dostępność wniosków ZUS | 1 stycznia 2026 | Formularze na PUE ZUS (eZUS). |
| Ostateczny termin wniosków | 31 grudnia 2027 | Okres 24 miesięcy na złożenie. |
Po upływie 24 miesięcy od wejścia ustawy w życie, okresy nieudokumentowane nie będą wliczane do stażu pracy. Ten harmonogram jest kluczowy dla pracowników i pracodawców. Umożliwia on przygotowanie się na nadchodzące zmiany. Zapewnia czas na zebranie wszystkich niezbędnych dokumentów. Pracodawcy muszą dostosować swoje systemy kadrowe. Pracownicy powinni aktywnie monitorować terminy.
Jak złożyć wniosek o zaświadczenie o stażu pracy?
Wniosek o wydanie zaświadczenia o okresach składkowych należy złożyć elektronicznie. Użyj do tego systemu PUE ZUS (eZUS). ZUS przygotowuje nowe, dedykowane formularze. Będą one dostępne od 1 stycznia 2026 roku. Pamiętaj, aby złożyć wniosek w terminie. Masz na to 24 miesiące, czyli do końca 2027 roku. Okresy nieudokumentowane w terminach nie będą wliczane.
Jakie formy zatrudnienia będą wliczane do stażu pracy od 2026 roku?
Od 2026 roku do stażu pracy będą wliczane nie tylko umowy o pracę, ale również umowy zlecenia, prowadzenie działalności gospodarczej oraz praca wykonywana za granicą, pod warunkiem, że od tych okresów były odprowadzane składki. Celem jest kompleksowe ujęcie doświadczenia zawodowego.
Ile czasu mam na złożenie wniosku do ZUS o potwierdzenie stażu?
Pracownicy mają 24 miesiące od wejścia w życie ustawy (czyli do końca 2027 roku) na złożenie wniosku o potwierdzenie okresów składkowych, które nie były wcześniej wliczane do stażu pracy. Po tym terminie nieudokumentowane okresy nie zostaną uwzględnione.
Ontologia i taksonomia w prawie pracy
Rozumienie struktury prawa jest kluczowe. Prawo Pracy > Kodeks Pracy > Art. 302¹ to przykład hierarchii. Relacja "umowa o pracę" "jest formą" "zatrudnienia" ilustruje zależności. ZUS "wydaje" "zaświadczenia". Pracownik "składa" "wniosek". To pomaga w nawigacji po przepisach. Zmiany przepisów nie dotyczą okresów zaliczanych do ustalenia prawa/wysokości świadczeń emerytalno-rentowych.
- Wniosek o wydanie zaświadczenia o okresach składkowych (dostępny na PUE ZUS).
- Dokumenty potwierdzające okresy zatrudnienia (np. umowy zlecenia, zaświadczenia o prowadzeniu działalności gospodarczej).
Rewolucja w Kodeksie pracy od 2026 roku – co zmienia się w stażu pracy. Do stażu pracy wliczą się umowy zlecenia, działalność i praca za granicą – ale tylko z potwierdzeniem z ZUS. – Izolda Hukałowicz, GazetaPrawna.pl
Okresów nieudokumentowanych w terminach pracodawca nie wlicza do okresu zatrudnienia pracownika. – MRPiPS
ZUS szacuje, że 3–4 miliony osób będzie chciało wystąpić o potwierdzenie okresów składkowych. Pracownicy mają 24 miesiące na złożenie wniosku.
Sprawdź swoje dane w ZUS PUE. Przygotuj dokumenty potwierdzające wcześniejsze okresy zatrudnienia. Złóż wniosek o zaświadczenie do ZUS jak najszybciej po 1 stycznia 2026 roku. Nie czekaj na ostatnią chwilę. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) nadzoruje te zmiany. Ustawa z 26 września 2025 roku (Dz.U. 2025 poz. 1423) stanowi podstawę prawną. Warto zapoznać się z Art. 302¹ Kodeksu pracy. System PUE ZUS (eZUS) będzie kluczową technologią.
Rynek pracy w 2026 roku: Oczekiwania płacowe, kluczowe umiejętności i perspektywy zawodowe
Rynek pracy 2026 stoi przed nowymi wyzwaniami. 54% badanych ma nadzieję na podwyżki w 2026 roku. Jednak ich skala może być niższa niż w poprzednich latach. Na przykład, wzrost minimalnego wynagrodzenia wyniesie 3% w 2026 roku. W 2023-24 roku wzrost ten wynosił 16-21%. Pracownicy-oczekują-podwyżek, ale trudniejsza sytuacja pracodawców może to ograniczyć. Konfederacja Lewiatan ocenia, że podwyżki mogą być niższe. Wzrost kosztów zatrudnienia to jedno z wyzwań. Niepewność gospodarcza również wpływa na decyzje firm.
Oczekiwania płacowe 2026 różnią się w zależności od grupy. Kierownicy średniego szczebla (69%) wykazują największy optymizm. Podobnie kadra zarządzająca (68%) oraz pracownicy fizyczni niewykwalifikowani (59%). W sektorach finansów i ubezpieczeń (61%) oraz handlu (60%) oczekiwania są wysokie. Mężczyźni (56%) częściej spodziewają się podwyżek niż kobiety (50%). Milenialsi i pokolenie Z (po 55%) są bardziej optymistyczni niż baby boomers (52%). Pracownicy motywują prośby o podwyżki wysoką jakością pracy (58%). Inflacja i wzrost kosztów życia (58%) to kolejne powody. Podniesienie kwalifikacji (32%) również ma znaczenie. 35% pracowników nie zapyta o podwyżkę. Często dlatego, że rozmowa jest niekomfortowa.
Niezadowolenie z wynagrodzeń ma swoje konsekwencje. 26% pracowników jest niezadowolonych z poziomu płac. W grupie niezadowolonych 72% deklaruje poszukiwanie dodatkowego zatrudnienia. Niezadowoleni-szukają-dodatkowej pracy, często są to osoby z wyższym wykształceniem. 67% pracowników jest gotowych przekwalifikować się. Szukają lepszych możliwości w innej branży. 33% rozważa wyjazd za granicę. Szukają tam lepiej płatnej pracy. Zastanawiasz się, jaka może być praca w przyszłości? To wskazuje na potrzebę elastyczności. Rynek pracy dynamicznie się zmienia. Warto zatem inwestować w rozwój nowych umiejętności.
7 najbardziej poszukiwanych zawodów w 2026 roku
- Automatyk – specjalista w dziedzinie automatyzacji procesów.
- Programista Java – rozwija aplikacje i systemy IT. Sektor IT-potrzebuje-programistów.
- Opiekun osoby starszej – zapewnia wsparcie i opiekę seniorom.
- Technik mechatronik – łączy mechanikę, elektronikę i informatykę.
- Analityk danych – przetwarza i interpretuje duże zbiory danych.
- Inżynier elektrotechnologii – projektuje i utrzymuje systemy elektryczne.
- Logistyk – planuje i nadzoruje przepływ towarów.
Oczekiwania płacowe w różnych sektorach (2026)
| Sektor | Odsetek oczekujących podwyżki | Uwagi |
|---|---|---|
| Finanse i ubezpieczenia | 61% | Duża konkurencja, wysokie kwalifikacje. |
| Handel | 60% | Presja inflacyjna, wysokie koszty życia. |
| Transport i logistyka | 59% | Rozwój e-commerce, niedobór kierowców. |
| Inne (średnia) | 54% | Ogólne tendencje na rynku pracy. |
Różnice w oczekiwaniach płacowych wynikają z kondycji branż. Wpływa na nie także presja inflacyjna. Sektory o większym niedoborze specjalistów oferują lepsze warunki. Pracodawcy w tych branżach muszą konkurować o talenty. To prowadzi do wyższych oczekiwań płacowych.
Jakie umiejętności będą kluczowe na rynku pracy w 2026 roku?
Kluczowe umiejętności to te związane z nowymi technologiami. Powinno się rozwijać kompetencje w obszarach AI, analityki danych oraz automatyzacji. Ważna jest również adaptacyjność i umiejętność szybkiego uczenia się. Kompetencje miękkie, takie jak komunikacja i współpraca, pozostają niezmiennie cenne. Rynek pracy ceni specjalistów z interdyscyplinarnymi zdolnościami.
Jakie branże będą najbardziej perspektywiczne w 2026 roku?
W 2026 roku najbardziej perspektywiczne będą branże związane z nowoczesnymi technologiami (IT, AI, automatyka), medycyną i opieką nad seniorami, biotechnologią, logistyką, a także zrównoważonym rozwojem i energetyką odnawialną. Kluczowe będzie również budownictwo.
Dlaczego pomimo oczekiwań podwyżki mogą być niższe?
Niższe podwyżki w 2026 roku mogą wynikać z większej ostrożności pracodawców spowodowanej wzrostem kosztów prowadzenia działalności, niepewnością gospodarczą oraz niższym niż w poprzednich latach wzrostem minimalnego wynagrodzenia, który wpływa na ogólną dynamikę płac.
Ontologia i taksonomia dla zawodów przyszłości
Zawody przyszłości > Branża IT > Programista Java to przykład hierarchii. Programista "specjalizuje się w" "tworzeniu aplikacji". Inny przykład: Medycyna > Opieka nad seniorami > Opiekun osoby starszej. Umiejętności przyszłości "obejmują" "AI". Ministerstwo Edukacji Narodowej opublikowało prognozę 35 kluczowych zawodów. Ostrożność pracodawców i niższy wzrost minimalnego wynagrodzenia mogą skutkować mniejszymi podwyżkami niż w poprzednich latach.
- Stale rozwijaj swoje kwalifikacje. Szczególnie w obszarach nowych technologii.
- Monitoruj rynek pracy i analizuj oferty. Zidentyfikuj obiecujące branże.
- Zainwestuj w przekwalifikowanie. Zrób to, jeśli Twoja branża wykazuje spadek.
Podwyżki wynagrodzeń w 2026 r. mogą być niższe niż w poprzednich latach, co wynika z trudniejszej sytuacji pracodawców, jak i niższego wzrostu minimalnego wynagrodzenia. – Robert Lisicki, Konfederacja Lewiatan
54% badanych ma nadzieję na podwyżki. W 2026 roku minimalne wynagrodzenie wzrośnie o 3%. 35% pracowników nie zapyta o podwyżkę. Zawody z branży IT, medycznej, biotechnologicznej i logistycznej będą najbardziej poszukiwane. Technologie takie jak AI, automatyzacja, analiza danych, wirtualna rzeczywistość i elektrotechnika będą kluczowe. Konfederacja Lewiatan i Randstad dostarczają dane. Ministerstwo Edukacji Narodowej prognozuje zawody.
Optymalizacja czasu pracy w 2026 roku: Dni wolne, urlopy i efektywność
Kalendarz 2026 roku przynosi ważne informacje. Dni wolne od pracy 2026 obejmują 251 dni pracujących. Czeka nas łącznie 2008 godzin pracy. To o 2 dni pracujące więcej niż w 2025 roku. Liczba dni ustawowo wolnych od pracy wynosi 14. Urlop-umożliwia-wypoczynek, dlatego warto go dobrze zaplanować. W sumie, z weekendami, mamy 114 dni wolnych. Wymiar czasu pracy pracownika ustalany jest zgodnie z Kodeksem pracy, art. 130. Najwięcej dni pracy przypada na lipiec 2026 roku (23 dni). Najkrócej będziemy pracować w styczniu, lutym, maju, sierpniu, listopadzie i grudniu (po 20 dni).
Wigilia to nowy dzień wolny od pracy. Wigilia dzień wolny (24 grudnia) będzie dniem wolnym po raz pierwszy. Jest to znacząca zmiana dla wielu pracowników. Wigilia-staje się-dniem wolnym, co umożliwia dłuższy wypoczynek. W 2026 roku Wigilia wypada w czwartek. Oznacza to długi weekend świąteczny. Połączysz ją z Bożym Narodzeniem (piątek i sobota). To sprzyja lepszemu planowaniu czasu z rodziną. Nie musisz brać urlopu, aby mieć wolne w ten dzień. To automatycznie obniża wymiar czasu pracy.
Zasady dotyczące świąt w sobotę są jasne. Święto w sobotę 2026 oznacza dodatkowy dzień wolny. Dotyczy to świąt takich jak Wniebowzięcie NMP (15 sierpnia) oraz Drugi Dzień Bożego Narodzenia (26 grudnia). Święto-przypada w-sobotę, dlatego pracownikom przysługuje dzień wolny. Powołuje się na to Wyrok Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt. K 27/11). Oznacza to, że pracodawca musi udzielić dnia wolnego. Odbiór dnia powinien nastąpić w bieżącym okresie rozliczeniowym. To ważne dla optymalizacji czasu pracy.
5 porad dotyczących planowania długich weekendów
- Zaplanuj urlop wokół świąt. Stworzysz w ten sposób długi weekend.
- Sprawdź kalendarz dni wolnych 2026 z wyprzedzeniem. Zobacz, gdzie wypadają święta.
- Skonsultuj się z działem HR. Dowiedz się o polityce firmy.
- Pracownik-planuje-urlop, aby maksymalnie wykorzystać wolne dni.
- Rozważ złożenie wniosku o urlop. Zrób to na dni robocze między świętami.
Długie weekendy w 2026 roku
| Długi Weekend | Daty | Uwagi |
|---|---|---|
| Nowy Rok | 1-4 stycznia | Wolny 1 stycznia (czwartek). |
| Wielkanoc | 4-6 kwietnia | Wolny Poniedziałek Wielkanocny. |
| Majówka | 1-3 maja | Święto Pracy (piątek), Konstytucji (niedziela). |
| Boże Ciało | 4-7 czerwca | Boże Ciało (czwartek). |
| Boże Narodzenie | 24-27 grudnia | Wigilia (czwartek), Boże Narodzenie (piątek i sobota). |
Elastyczność planowania urlopów jest kluczowa. Możliwości przedłużenia tych okresów są duże. Wystarczy wziąć kilka dni urlopu. Dzięki temu zyskujesz znacznie dłuższy wypoczynek. To sprzyja poprawie work-life balance.
Ile dni pracujących jest w 2026 roku?
W 2026 roku czeka nas 251 dni pracujących. Łącznie daje to 2008 godzin pracy. Jest to nieznacznie więcej niż w 2025 roku, kiedy to było 249 dni pracujących i 1992 godziny robocze. Warto zaplanować urlop, by efektywnie wykorzystać dni wolne.
Czy za Wigilię w 2026 roku przysługuje mi dodatkowy dzień wolny?
Tak, w 2026 roku Wigilia (24 grudnia) jest dniem wolnym od pracy. Oznacza to, że nie musisz brać urlopu, aby mieć wolne, a dzień ten automatycznie obniża wymiar czasu pracy.
Ontologia i taksonomia dla dni wolnych
Czas pracy > Dni wolne > Święta ustawowe to hierarchia pojęć. Nowy Rok "jest" "świętem ustawowym". Wigilia "staje się" "dniem wolnym". Święto "przypada w" "sobotę". To pomaga w klasyfikacji przepisów. W 2026 roku czeka nas 251 dni pracujących. Łącznie z weekendami da to 114 dni wolnych. Liczba dni ustawowo wolnych od pracy wynosi 14.
- Zaplanuj urlop z wyprzedzeniem. Maksymalnie wykorzystaj długie weekendy.
- Skonsultuj się z działem HR. Poznaj zasady odbioru dni wolnych.
O zaplanowaniu urlopu na 2026 roku warto pomyśleć dużo wcześniej. W ten sposób możemy „oszczędzić” dni z własnej puli urlopowej i de facto wypoczywać dłużej. – Anonimowy ekspert
Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt. K 27/11) „pracownikom, za święta przypadające w dni rozkładowo wolne od pracy tj. na przykład wolne soboty, także przysługuje dzień wolny…”. – Trybunał Konstytucyjny
Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy reguluje te kwestie. Art. 130 Kodeksu pracy również jest istotny. Trybunał Konstytucyjny wydał w tej sprawie ważny wyrok. Planowanie urlopu to klucz do work-life balance 2026. Warto śledzić kalendarz pracownika.
